Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống, đặc biệt là ngôn ngữ và di sản địa phương, đang trở thành nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục học đường. Tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú (PT DTNT) tỉnh Cao Bằng, hoạt động của nhiều câu lạc bộ (CLB) đã và đang phát huy hiệu quả, góp phần lan tỏa tình yêu với di sản và tiếng nói dân tộc đến học sinh toàn trường.

Một trong những CLB nổi bật là CLB “Cùng em khám phá Công viên địa chất”, nơi quy tụ 40 học sinh năng động, yêu thích tìm hiểu và quảng bá các giá trị của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng. CLB được thành lập từ năm 2019, là một trong số ít những CLB được thành lập khá sớm và duy trì các hoạt động thường xuyên, hiệu quả.

 Các buổi sinh hoạt định kỳ của CLB được tổ chức đa dạng và linh hoạt: từ nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu các tuyến du lịch trải nghiệm CVĐC đến tổ chức trò chơi, cuộc thi kiến thức, và tham gia các hoạt động do Mạng lưới CVĐC toàn cầu phát động. Được sự quan tâm, hỗ trợ của Ban quản lí công viên địa chất Non nước Cao Bằng, CLB đã được đầu tư cơ sở vật chất tại phòng trưng bày chuyên đề trong khuôn viên trường - nơi giới thiệu trực quan các tư liệu về địa chất, sinh thái và văn hóa, giúp học sinh dễ dàng kết nối kiến thức sách vở với thực tiễn.

Ảnh 1: Phòng trưng bày Công viên địa chất toàn cầu Unesco Non nước Cao Bằng tại Trường PT DTNT Tỉnh

Ảnh 2: Hoạt động sinh hoạt Câu lạc bộ vào tiết 5, thứ 5 hằng tuần

Ảnh 3: Học sinh tìm hiểu, khai thác thông tin tại phòng trưng bày Công viên địa chất toàn cầu Unesco Non nước Cao Bằng

Không chỉ chú trọng đến kiến thức địa chất, CLB còn đi đầu trong việc gìn giữ và lan tỏa tiếng nói các dân tộc thiểu số - một phần không thể tách rời của di sản văn hóa địa phương. Năm học 2024 -2025, CLB đã tổ chức cuộc thi làm video “Tự hào Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” với mục tiêu giới thiệu điểm di sản, làng nghề, ẩm thực, lễ hội... bằng ngôn ngữ truyền thống kết hợp công nghệ thông tin. 15 video dự thi, nhiều video sử dụng song ngữ tiếng Anh - tiếng Tày, giới thiệu các địa danh như thác Bản Giốc, hồ Thang Hen, khu di tích Pác Bó... Cuộc thi không chỉ khơi gợi niềm tự hào quê hương mà còn là bước đi sáng tạo trong công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ.

Ảnh 4: Kế hoạch tổ chức cuộc thi “Tự hào Công viên địa chất toàn cầu Unesco Non nước Cao Bằng”

Ảnh 5: Kế hoạch tổ chức cuộc thi vẽ tranh với chủ đề “Bảo tồn ngôn ngữ, văn hoá trong vùng Công viên địa chất toàn cầu Unesco Non nước Cao Bằng”

Tại Liên hoan các CLB học sinh toàn trường, CLB đã dàn dựng và biểu diễn vở kịch “Tìm về nguồn cội”, xoay quanh chủ đề bảo tồn ngôn ngữ, văn hóa và trang phục dân tộc Tày - một tiết mục gây ấn tượng mạnh và giành được giải Nhì. Ngoài ra, các buổi sinh hoạt CLB còn lồng ghép trò chơi “Ai là vua tiếng Tày”, “Rung chuông vàng - Di sản Cao Bằng”, với hệ thống câu hỏi bằng cả tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng dân tộc, tạo môi trường học tập vui nhộn mà vẫn đầy ý nghĩa giáo dục. Các hoạt động trên thể hiện rõ vai trò của CLB trong việc bồi đắp kỹ năng mềm cho học sinh như làm việc nhóm, thuyết trình, tư duy phản biện, đồng thời khơi dậy lòng tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.

Trong năm học vừa qua, nhà trường đã đón tiếp nhiều đoàn công tác và các Trường PT DTNT ngoài tỉnh đến tham quan, học tập mô hình CLB. Tiêu biểu là chuyến khảo sát của Ban Quản lý CVĐC Lạng Sơn, góp phần lan tỏa tinh thần giáo dục gắn với di sản địa chất và ngôn ngữ dân tộc.

Ảnh 6: Câu lạc bộ “Cùng em khám phá công viên địa chất Non Nước Cao Bằng” đón đoàn khảo sát của Ban quản lý CVĐC Lạng Sơn

Năm 2025, Chi bộ Đảng nhà trường đã phát động và triển khai mô hình dân vận khéo nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của tiếng Tày với chủ đề "Kin mác nhăng chứ cốc, chứ co//Nội trú chứ tiểng Tày mại mại (dịch là: ăn quả còn nhớ gốc, nhớ cây//Nội trú nhớ tiếng Tày mãi mãi); trong đó CLB đã tham gia triển khai và là nòng cốt trong thực hiện hiệu quả mô hình.

Với nhiều hoạt động bổ ích, hấp dẫn và giàu tính trải nghiệm cùng cách tiếp cận hiện đại, linh hoạt CLB “Cùng em khám phá CVĐC” không chỉ tạo sức hút đối với học sinh mà còn góp phần hiệu quả trong việc tích hợp nội dung di sản địa phương và ngôn ngữ truyền thống của dân tộc vào chương trình giáo dục. Từ đó, chung tay bảo tồn cảnh quan môi trường và lan tỏa các giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo của Cao Bằng đến thế hệ trẻ hôm nay và mai sau./.

Lương Thị Thanh Thuỷ